Cote :
Lyon, Bibliothèque Municipale, Ms. 481

Auteur(s) :
Smaragde de Saint-Mihiel (0750 ? – 0825 ?) / Smaragdus

Texte(s) :
Homélies sur les épîtres et évangiles de l’année / Collectiones in Epistolas et Evangelia

Notice brève :
Manuscrit du Xe siècle donnant le texte de Smaragde des Homélies sur les épîtres et évangiles de l’année.

Autres appellations :
Ancienne cote : Delandine 411

Période :
Xe siècle (1ère moitié)

Origine :
Sud de la France

Provenance :
Bibliothèque du chapitre des chanoines de la cathédrale Saint-Jean-Baptiste, comtes de Lyon

Format :
285 ×210 mm.

Mise en page :
Feuillets à longues lignes et à 2 colonnes.
Le texte commenté est rubriqué.

Volume :
223 feuillets (numérotés de 1 à 217 plus 18bis, 89bis, 110bis, 119bis, 130bis et 194bis). Trois feuillets manquants entre les folios 207 et 208.
Composition des cahiers :
- un cahier de 6 feuillets numéroté I en fin de cahier (folio 6),
- 27 quaternions numérotés II à XXVIII en fin de cahier (folios 14v, 21v, 29v, 37v, 45v, 53v, 61v, 69v, 77v, 85v, 92v, 100v, 108v, 115v, 122v, 130v, 137v, 145v, 153v, 161v, 169v, 177v, 185v, 193v, 200v, 213v). Le cahier XXVII n’a que 7 feuillets : le feuillet portant la numérotation est manquant ; le cahier XXVIII, incomplet de ses deux premiers feuillets, n’a que 6 feuillets ;
- un dernier cahier de 4 feuillets.

Composition :
Par rapport à l’édition de la Patrologie latine, manquent le prologue, les vers de Smaragde, le sermon Dominica in Palmis, les sermons sur le début de l’Avent (premier et deuxième dimanches complets et début du troisième incomplet) et le dernier sermon In natali virginum.

Mains :

Autres caractéristiques remarquables :

Sommaire :
f.1 : [In vigilia natilis Domini] « Lectio epistole beati Pauli apostoli ad Romanos. Incipit prefatio. Epistola grecae, latine supermissa dicitur, epi enim grece, latine super… ».
f.10 : « in natali sancti Stephani… »
f.12v : « in natali sancti Johannis evangeliste… »
f.15v : « in natali innocentum… »
f.18v : « in octabas Nativitatis Domini… »
f.21 : « dominica prima post natalem Domini… »
f.23 : « in die theophaniae… »
f.26v : « dominica prima post theophania… »
f.29 : « dominica II post theophania… »
f.34 : « dominica III post theophania… »
f.36v : « dominica IIII post theophania… »
f.38 : « in septuagesimo… »
f.39v : « in sexagesimo… »
f.43v : « in quinquagesima… »
f.46 : « initio quadragesime… »
f.51 : « dominica I mense primo… »
f.52 : « dominica II in quadregesima… »
f.58 : « dominica in vicesima… »
f.67 : « incipit passio Domini nostri Jesu Christi… ». Dominica in Palmis (colonnes 199-202 de la PL) est manquante.
f.79v : « incipit de cena Domini dicta sancti Augustini… »
f.88 : « Sabbatum sanctum… »
f.89v : « dominica sancta in Pascha… »
f.107v : «  Sabbato in octavas Paschae… »
f.110bisv : « dominica octavas Pasche… »
f.114 : « dominica post octavas Pasche… »
f.115v : « dominica II post octavas Pasche… »
f.117v : « dominica III post octavas Pasche… »
f.120 : « dominica IIII post octavas Pasche… »
f.121v : « in litania majore… »
f.124 : « in ascensa Domini… »
f.126v : « dominica post ascensa Domini… »
f.128 : « in sabbato Pentecosten… »
f.131 : « Dominica Pentecosten… »
f.134 : « Dominica octavas Pentecosten… »
f.139 : « Dominica II post Pentecosten… »
f.143v : « Dominica III post Pentecosten… »
f.145v : « Hebdomada IIII post Pentecosten… »
f.148 : « Hebdomada V post Pentecosten… »
f.151v : « Hebdomada VI post Pentecosten… »
f.154v : « in vigilia sancti Johannis… »
f.156 : [in natali sancti Johannis Baptistae] « lectio Isaiae prophetae. Audite, insulae… »
f.158v : « in vigilia sancti Petri… »
f.158v : « in natali sancti Petri… »
f.161 : « in vigilia sancti Pauli… »
f.162 : « in natali sancti Pauli… »
f.163v : « Hebdomada VII post Pentecosten… »
f.166v : « Hebdomada VIII post Pentecosten… »
f.169 : « Hebdomada VIIII post Pentecosten… »
f.170v : « Hebdomada X post Pentecosten… »
f.172v : « Hebdomada XI post Pentecosten… »
f.175 : «  in natali sanctae Felicitatis… »
f.179 : « Hebdomada XII post Pentecosten… »
f.180v : «  in natali sancti Laurenti… »
f.181v : « Hebdomada XIII post Pentecosten… »
f.182v : « Hebdomada XIIII post Pentecosten… »
f.185v : « Hebdomada XV post Pentecosten… »
f.188 : « Hebdomada XVI post Pentecosten… »
f.190v : « Hebdomada XVII post Pentecosten… »
f.192v : « Hebdomada XVIII post Pentecosten… »
f.194v : « Hebdomada XVIIII post Pentecosten… »
f.195 : «  in natali sancti archangeli Michaelis… »
f.196v : « Hebdomada XX post Pentecosten… »
f.199 : « Hebdomada XXI post Pentecosten… »
f.201 : « Hebdomada XXII post Pentecosten… »
f.203 : « Hebdomada XXIII post Pentecosten… »
f.204 : « Hebdomada XXIIII post Pentecosten… »
f.205v : « Hebdomada XXV post Pentecosten… »
f.206 –
f.207 : «  in natali sancti Andree… ». Le texte s’interrompt à « …pro quattuor principalibus » (colonne 512 de la PL). Trois feuillets manquants qui correspondent aux textes des deux premiers dimanches de l’Avent et au début du troisième dimanche)
f.208 : le texte reprend à « …queritur subauditur ab hominibus » (colonne 520 de la PL) au milieu du troisième dimanche de l’Avent)
f.209 : « Hebdomada I ante natalem Domini… »
f.210 : « in natali apostolorum… »
f.212v : « in natali unius confessoris… »
f.213v : « in natalem sanctorum plurimorum… »
f.216v –
f.217 : « in natali sanctorum plurimorum martyrum… »   « omnemque discurrendi amorem abjicit ».

 

Bibliographie 

Le codex :


Bernhard Bischoff, Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts (mit Ausnahme der wisigotischen), n° 2564.

Le texte :


Jacques-Paul Migne, Patrologia latina, 1851, t. 102, col. 15-547